İzinsiz Alınan Ses Kaydı Hukuka Aykırı Mı?

Birçok insan, özel hukuk davalarında delil olarak kullanmak üzere mahkemeye “belge delili” sunmaktadır. Belge delili dediğimiz kavram her türlü ses, görüntü ve videoyu kapsar. Kural olarak hukuka aykırı yollarla elde edilmişse bu deliller, hakim tarafından reddedilir.

Özel hukuk uyuşmazlıkları başta olmak üzere birçok davada belge delilleri bir olay veya bir durumun ispatı açısından dikkate alınarak değerlendirilir. Günlük hayatımızda sıklıkla karşılaştığımız, filmlerde dahi karşımıza çıkmakta olan bir durum olarak boşanma davalarını örnek gösterebiliriz. İstisnalar olmakla birlikte boşanma davalarında hukuka aykırı yollarla elde edilen ses, görüntü ve video kayıtları delil olarak değerlendirilmez.

Mahkemelere sunulan delillerin usulüne uygun ve kanuni yollarla elde edilmiş olması gerekir. Kanuna aykırı olarak elde edilen görüntü, ses kaydı ve videonun mahkemelerce dikkate alınmamasının yanında Türk Ceza Kanunu’na göre “Özel Hayata ve Hayatın Gizli Alanına Karşı Suçlar” kapsamında suç teşkil edebilir.

Türk Ceza Kanunu kapsamında ses kaydı alınması şeklinde spesifik bir suç türü olmasa da izinsiz ses kaydı alınması sonucunda TCK’da düzenlenen birtakım suçlara sebebiyet verilmektedir. Bu suçlara örnek vermek gerekirse;

• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu (TCK 134)
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu (TCK 132)
• Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu (TCK 133)

TCK md. 133’e göre “Kişiler arasındaki aleni olmayan konuşmaları, taraflardan herhangi birinin rızası olmaksızın bir aletle dinleyen veya bunları bir ses alma cihazı ile kaydeden kişi, iki yıldan beş yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

Ses Kaydı Almanın Cezası Nedir?

İzinsiz ses kaydı almak cezası, kişinin hangi suçtan cezalandırılacağına göre değişir.

• Özel hayatın gizliliğini ihlal suçu işlemiş ise 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Haberleşmenin gizliliğini ihlal suçu işlemiş ise 2 yıldan 6 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.
• Kişiler arasındaki konuşmaların dinlenmesi ve kayda alınması suçu işlemiş ise 2 yıldan 5 yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.

“Belge Delili” Nasıl Hukuka Uygun Olur?

Karşı tarafın rızası dahilinde alınan ses, görüntü ve video kaydı hukuka aykırılık teşkil etmez. Hukukun öngördüğü biçimde, rıza dahilinde ve kanuni yollarla elde edilmiş olan bu deliller mahkemece değerlendirilir ve olayların ispatı bakımından delil olarak kullanılabilir.

İstisnalar Nelerdir?

Delil elde etmek üzere ses, görüntü veya video kaydı alan kişinin kendisi veya yakınları cinsel taciz, cinsel saldırı, hakaret, tehdit, iftira veya şantaj gibi insan onurunu zedeleyen bir suça maruz kalmışsa haksız saldırıyı önlemek amacıyla kayıt yapıyor olmalıdır. Kişinin kendisine veya yakınlarına karşı gerçekleşen bu haksız saldırı ani gelişen bir olay şeklinde meydana gelmelidir. Sırf mahkemede kullanılmak üzere delil oluşturmak amacıyla sistematik bir şekilde yapılan kayıt hukuka uygun kabul edilmez.

Haksız saldırıya maruz kalan kişinin olay cereyan ederken kolluk güçlerine başvurma, yardım isteme imkanına sahip olmaması gerekir. Eğer kişi kolluk güçlerine başvurabilecek durumdaysa yapılan kayıt hukuka aykırılık teşkil eder.

Eğer kişi o anda kayıt altına almazsa bir daha o delile ulaşamayacağı bir durumdaysa, alınan kayıt hukuka uygun kabul edilebilir.

Eşlerin özel hayatını çok fazla ihlal etmeyen, kayda alınması büyük bir zarara sebebiyet vermeyecek olan ses, görüntü veya video kayıtları boşanma davalarında istisnai olarak delil olarak değerlendirilebilir.